Dag en Nacht

Als afsluiter van mijn vijfdaagse zoektocht, naar wie Escher werkelijk was en wat hij betekent in de kunstgeschiedenis, ga ik een kunstwerk van hem bespreken.

Eschers kunstwerken worden door vele kunstliefhebbers bewondert. Een echte kunstkenner kan niet ontkennen dat het werk ‘Dag en Nacht’ dat in februari 1938 afgewerkt werd, een technisch knap wonder is. Velen zullen zich afvragen wat ik hiermee juist bedoeld. Wel, als je dieper op het werk wil ingaan zie je dat de witte dagvogels ontstaan uit het daglicht, ze vliegen over naar de nacht. De zwarte nachtvogels komen uit de zwarte nacht tevoorschijn en vliegen over naar het daglicht. Onder de vogels wordt als het ware door de vogels hun schaduw, het land gevormd.
Wat de vorm betreft kunnen we opmerken dat er een ruit in het kunstwerk zichtbaar is. Escher gebruikte deze ruit om een overschakeling tussen verschillende dimensies te creëren. Vanboven vormt het contour van de dieren een hoek van de ruit. Vanonder wordt de hoek van de ruit gevormd door de wegen tussen de akkers.


Deze informatie werd gebaseerd op:
http://nl.wikipedia.org/wiki/Maurits_Cornelis_Escher
http://www.scholieren.com/werkstukken/17946
http://www.elseviermaandschrift.nl/EGM/1938/07/19380701/EGM-19380701-0386/story.pdf

Paleis Lange Voorhout

Zoals iedereen wel weet, was en is Escher een beroemd graficus. Het is dan ook logisch dat zijn kunstwerken in vele musea tentoongesteld worden. Meer nog, er is zelfs een museum opgericht helemaal in het teken van Escher, "Escher in het paleis" genaamd.

Het Paleis Lange Voorhout is één van de voormalige paleizen van de nederlandse koninklijke familie. In 1764 is het gebouwd door Pieter de Swart in de stad Den Haag.
Het paleis behoorde eerst toe aan een gedeputeerde van Friesland en een burgemeester van Sloten.
In 1845 werd het paleis verkocht aan koning Willem II, waardoor het omgevormd werd tot het nieuwe koninklijk paleis. Van 1901 tot 1934 werd het dan ook bewoond door de koninklijke familie.
Prinses Juliana verkocht in 1991 het paleis aan de nederlandse staat, die het een jaar later ombouwde tot een museum.
Begin 20e eeuw is het museum “Escher in het Paleis” hier gevestigd, en op 16 november 2002 hebben ze het museum geopend.
De naam zegt in feite al genoeg, het is een kunstmuseum gewijd aan de graficus M.C. Escher.
Natuurlijk kun je hier prenten, etsen en houtsnedes van Escher bewonderen, maar je kan er ook een soort multimediareis maken door Eschers wereld. Hierdoor kan je ervaren hoe Escher zijn leven en kunstwerken beleefde.

Deze informatie werd gebaseerd op:
http://nl.wikipedia.org/wiki/Escher_in_het_Paleis
http://nl.wikipedia.org/wiki/Paleis_Lange_Voorhout

Belangrijke data

Escher heeft gedurende zijn leven heel wat speciale dingen meegemaakt, maar enkel de belangrijkste data zal ik even op een rijtje zetten.

Zoals jullie al weten is M.C. Escher geboren op 17 juni 1898 te Leeuwarden.
Op 18 jarige leeftijd maakte hij zijn eerste grafisch werk, dit was een linoleumsneden.
In 1919 startte hij een 3 jaar durende opleiding tot graficus aan een bouwkundige school in Haarlem.
Zijn eerste rondreis maakte hij in 1922 door Spanje, waar hij kennis maakte met de mozaïeken in het Halambra te Granada. In november verhuisde hij naar Siena, waar hij een jaar later zijn toekomstige vrouw ontmoette. Van 13 tot 26 augustus vindt zijn eerste eigen tentoonstelling plaats in Siena. Rome wordt vanaf november 1923 zijn nieuwe verblijfplaats.
Februari 1924, Escher houdt zijn eerste tentoonstelling in Nederland. Een paar maanden later stapt hij in het huwelijksbootje met Jetta Umiker.
In de zomer van 1932 verschijnt het boek: “XXIV Emblemata”, dit boek gaat over zinne-beelden met houtsneden van Escher.
Een jaar later verschijnt het boek: “de vreselijke avonturen” met daarin houtsneden van Escher.
In april 1936 start Escher een zeereis naar Spanje om de moorse mozaïeken in het Alhambra te Grananda en de Mezquita te Córdoba uitvoerig te kunnen bestuderen.
Een boek over Escher met zijn experimenten verschijnt in mei 1940.
Op 56-jarige leeftijd houdt hij in het stedelijk museum in Amsterdam een tentoonstelling ter gelegenheid van het internationaal mathematisch congres. Waarna ook nog belangrijke tentoonstellingen volgen in de Whyte Gallery van Washington.
Op 30 april 1955 ontvangt Escher de Koninklijke onderscheiding van ridder in de orde van Oranje Nassau.
Eind jaren ’50 publiceert Escher zijn belangrijkste boeken, nl. “regelmatige vlakverdeling” en “grafiek en tekeningen door M.C. Escher”.
Eind oktober 1960 bezoekt Escher Cambridge en Massusetts voor een lezing aan het MIT.
In de jaren ’60 gaat het berg af met Eschers gezondheid. Hij werd zelfs een aantal keren opgenomen in het ziekenhuis, ook voor spoedoperaties waarvan de herstelperiode lang kon aanslepen.
Voor de tweede maal krijgt Escher een Koninklijke onderscheiding, ditmaal in 1967.
Op 27 maart 1972 overlijdt Escher door zijn steeds slechter wordende gezondheid in het diakonessenhuis te Hilversum.

Deze informatie werd gebaseerd op:
http://www.escherinhetpaleis.nl/timeline/

Verscheidene technieken

M.C. Escher gebruikte gedurende zijn carrière een aantal verschillende technieken.
Enkelen hiervan zal ik kort toelichten.

Allereerst maakte Escher verscheidene houtsnedes. Maar wat moeten we daaronder verstaan?
Wel, een houtsnede wordt gemaakt in een plankje. Met verschillende soorten beiteltjes steekt de kunstenaar als het ware een deel uit. Nadat de gewenste afbeelding in het hout is uitgestoken rolt de kunstenaar er inkt overheen. Vervolgens wordt er een blaadje papier opgelegd. Het papier en het plankje gaan samen door een pers. Dit wordt gedaan zodat het papier de inkt goed kan opnemen. De afbeelding zal dan in spiegelbeeld op het papier verschijnen. Het nadeel van deze techniek was dat de afbeelding maar in één kleur afgebeeld kan worden.

Hierna gebruikte Escher een heel andere techniek, nl. lithografie.
De kunstenaar tekent nu met een speciale vette stift op een gladde kalksteen, die eerst nat wordt gemaakt. Waar de kunstenaar met de stift heeft getekend wordt het water afgestoten zodat dit later de inkt kan opnemen. Nadat de steen een aantal chemische handelingen heeft ondergaan, wordt de kalksteen overal bedekt met inkt. Net zoals bij de houtsnedes wordt de steen bedekt met een vel papier, waarna het weer onder de pers gaat. Het verschil tussen deze techniek en die van de houtsnedes is dat bij deze techniek je een zachtere overgang kan maken tussen een aantal kleuren.

Dan ontdekte Escher een nieuwe techniek, Mezzotint genaamd.
Dit is weer een andere diepdruk techniek waarbij nu wordt gewerkt met het oppervlak van een plaat. Het oppervlak wordt met een speciaal ijzer, wiegijzer genaamd, ruw gemaakt. In de ruwe delen blijft de inkt zeer goed hangen waardoor er een mooi diep zwart ontstaat. Voor lichtere kleuren moet men een schraapijzer gebruiken om dat ruwere vlakken bij te werken. Om heel lichte vlakken te verkrijgen moet men de plaat bewerken met een polijststaal.

Vervolgens is de overheersende techniek die Escher gebruikte het perspectief.
Eigenlijk is het een soort van systeem waardoor we een afbeelding dat in feite op een vlak blad staat afgebeeld kunnen ervaren als een ruimtelijk voorwerp. Bij deze techniek wordt vaak gewerkt met een lijnenschema, met in het midden van de horizon het verdwijnpunt. Dit is het punt waar alle lijnen naar toe lopen. Aan de hand van dit schema is het mogelijk om de verhoudingen van voorwerpen zo af te beelden alsof ze verder weg in het landschap staan.

Tenslotte beïnvloede de techniek van de vlakvulling een groot deel van zijn kunstwerken.
We kunnen deze techniek vergelijken met een puzzel. De buitenlijnen van de ene tekening vallen samen met de contour van een andere tekening.

Deze informatie werd gebaseerd op:
http://www.escherinhetpaleis.nl/index.php?objectID=31

Kennismaking met M.C.Escher

Iedereen heeft wel al eens gehoord van M.C. Escher, maar wie is hij eigenlijk?

Maurits Cornelis Escher is geboren op 17 juni 1898 te Hilversum in Nederland. Als jongste zoon van een waterbouwkundig ingenieur was het logisch dat hij in 1919 naar de School voor Bouwkunde en Sierende Kunsten in Haarlem werd gestuurd. Hier volgde hij de richting Sierende kunsten, waar hij les kreeg van Jessurun de Mesquita, een joodse man van Portugeese afkomst, die Eschers leven sterk beïnvloedde.
Enkele jaren later ging Escher met 2 vrienden op reis naar Italië. Ze bezochten vooral grote steden als Florence en Siena. Escher voelde zich echter beter thuis in minder toeristische streken, waar hij zijn tekencarrière startte.
Na deze korte vakantie maakte hij vaker wereldreizen. Op een van deze reizen ontmoette hij Jetta Umiker, waar hij in 1924 mee zou trouwen. Samen kregen ze 3 kinderen, Jan, Arthur en George.
Met Jetta en zijn 3 kinderen trok hij later ook nog vaak op rondreis over de wereld. Alhambra trok vooral Eschers aandacht omwille van de Moorse versiering op de muren en vloeren. Deze versieringen vormden de basis van zijn latere werk op het gebied van vlakverdeling. Bachs muziek waren een tweede inspiratiebron voor Escher.
In 1941 verhuisde Escher met zijn gezin naar Baarn in Nederland, Escher verbleef hier tot 1970. Zijn vrouw verhuisde echter in 1968 terug naar Zwitserland omdat ze zich daar beter voelde. Op 71-jarige leeftijd trok Escher zich in in een speciaal rusthuis voor kunstenaars, de Rosa-Spier Stichting genaamd. Escher overleed echter al op 73-jarige leeftijd, en vond zijn laatste rustplaats op de Nieuwe Algemene Begraafplaats aan de Wijkamplaan te Baarn.


Deze informatie werd gebaseerd op:
http://www.mcescher.nl/
http://nl.wikipedia.org/wiki/Maurits_Cornelis_Escher
http://www.kunstbus.nl/kunst/m.c.+escher.html